Fobi, tehlikeli olmayan zamanlarda nesne (örn. hayvan) ya da durumdan (örn. yüksek yerler) kişinin kontrolsüz bir düzeyde sürekli korku duyması şeklinde açıklanabilir. Fobiler denetlenemezler ve yoğun panik oluştururlar. Kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkilerler.  Özgül fobiye sahip kişiler korktukları durum ya da nesneyle karşılaştıklarında ani ve aşırı tepki verirler. Bu yüzden korktukları şeylerle karşılaşma kaygısı taşırlar ve karşılaşmamak için sürekli kaçınırlar. Bu nedenle fobiler, profesyonel yardım gerektiren bir hastalık durumu olarak kabul edilirler. Korkuların çok fazla arttığı ve kişinin gündelik hayatını sürdürme konusunda onu işlevsiz hale getirdiği durumda ruh sağlığı alanında çalışan profesyonellerden (psikiyatrist, psikolog) destek alması oldukça önemlidir.

Fobi Türleri;

Uluslararası İstatistiksel Sınıflaması-10 (ICD 10)’da fobik bunaltı bozuklukları başlığı altında; agorafobi, sosyal fobi ve özgül fobiler yer almaktadır. 

Agorafobi; yalnız kalmaktan, yalnız dışarı çıkmaktan, kalabalık alanlara girmekten korkma ve kaçınma davranışıdır. 

Sosyal fobi; toplum içinde konuşurken hissedilen yoğun kaygı ve titreme, terleme, kızarma, küçük düşme korkusudur. 

Özgül fobi ise belirli durum ve nesnelere ( aşı, fare, kan vermek, yükseklik) karşı duyulan anormal korkudur. 

Fobi Nedenleri;

Korkuların temelinde genetik yatkınlığın yanı sıra olumsuz yaşam deneyimleri, travma öyküleri gibi çevresel etmenler yer almaktadır. Ayrıca, çocuğun korku uyandıran nesne/duruma doğrudan maruz kalması ya da bu tarz bir deneyimi gözlemlemesi ile de fobi ortaya çıkabilmektedir.

Fobi Tedavisi

Doğru tedavi yöntemi olarak ilaç ve psikoterapinin birlikte kullanımı önerilmektedir. Bilişsel Davranışçı Terapiler ve EMDR, fobi tedavisinde kullanılan psikoterapi ekollerinin başında yer almaktadır. Ayrıca ilgili literatür sonuçları; fiziksel aktivitenin arttırılması, sağlıklı beslenme, alkol ve sigara kullanımının azaltılması gibi sağlıklı yaşam davranışlarının fobiler üzerinde de dolaylı yoldan olumlu etkilerinin olduğunu göstermektedir.

Kaynak

Tözün, M., & Babaoğlu, A. (2016). Fobiler ve sağlıklı yaşam davranışları: Bir halk sağlığı bakışı. Family Practice & Palliative Care, 1(1), 24-26.