Stres, bireyler üzerinde etki yapan ve onların davranışlarını, başka insanlarla ilişkilerini etkileyen bir kavramdır. Stres, durup dururken ya da kendiliğinden oluşan bir durum değildir. Stresin oluşması için insanın içinde bulunduğu ya da hayatını sürdürdüğü ortam ve çevrede meydana gelen değişimlerin insanı etkilemesi gerekir. Stres bir zorlanmanın sonucu olarak ortaya çıkmaktadır.  Esasında stres, yaşadığımız çevreye uyum sağlama sürecinde yaşadığımız fizyolojik bir tepkidir. Bu fizyolojik tepki bireylerin psikolojik, duygusal ve zihinsel yaşam alanlarını da etkilemekte ve stres varlığını bu farklı bağlamlarda hissettirmektedir.

Stresin aşırı olması ya da uzun sürmesi, bireyde aşırı bir yüklenme yaratabilir ve çeşitli patolojilere yol açabilmektedir.

 

Stresin Belirtileri

Stresle ilgili belirtiler, fiziksel, duygusal, zihinsel ve sosyal olmak üzere dört grupta toplanabilir.

Fiziksel Belirtiler: Baş ağrısı, düzensiz uyku, sırt ağrıları, çene kasılması veya diş gıcırdatma, aşırı terleme, iştahta değişiklik, yorgunluk

Duygusal Belirtiler: Kaygı, çabuk ağlama, ruh halinde dalgalanmalar, gerginlik, özgüven azalması, aşırı hassasiyet, öfke patlamaları

Zihinsel Belirtiler: Konsantrasyon güçlüğü, karar vermede güçlük, unutkanlık, zihin karışıklığı, hafızada zayıflık, aşırı derecede hayal kurma, tek bir düşünceyle meşgul olma, hatalarda artış, muhakemede zayıflama.

Sosyal Belirtiler: İnsanlara karşı güvensizlik, başkalarını suçlamak, sosyalleşmekten uzak durmak, İnsanlarda hata bulmaya çalışmak, bir çok kişiye birden küs olmak, konuşmamak

Olağan durumlar dışında bu belirtiler sık görülmeye başlarsa, birey stres altında demektir. Stresi kontrol etmenin ilk adımı, stresin farkında olmaktır. Yapılması gereken, bireyin kendi fiziksel, duygusal, zihinsel ve sosyal özelliklerini iyi analiz etmesi ve normal dışı durumlardaki bu belirtilerin farkına vararak stres yaratıcı durumla en iyi şekilde başa çıkabilmesidir. Başa çıkamadığı ya da zorlandığı noktada destek alması önerilmektedir. 

Stres ile Başa Çıkma Yöntemleri 

Düzenli olarak egzersiz yapmak

Olumlu yanlarınıza ve başarılarınıza odaklanmak ve kendinizle ilgili güzel düşünceleri güçlendirmek

İlginizi yoğunlaştıracak ve enerjinizi atabileceğiniz aktiviteler yapmak

İyi uyumak, dengeli ve düzenli beslenmek, alkol, sigara ve bağımlılık yapan maddelerden uzak durmak

Yoga, meditasyon yapmak

Kas gevşetme, zihinsel dinginlik ve derin nefes egzersizleri uygulamak

Boş zamanlarda keyifli etkinliklerde bulunmak

Geçmiş ya da geleceği düşünmek yerine şimdiye odaklanmak

Endişe yaşadığınız süreyi sınırlı tutmak, olayların iyi taraflarını aramak örnek olarak verilebilir. 

 

Kaynak

Güçlü, N. (2001). Stres yönetimi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1).