Yeme bozuklukları, yeme davranışının ve kişinin kendi bedeniyle ilişkisinin ciddi olarak bozulduğu bir tanı grubudur. Anoreksiya Nervoza ve Bulimiya Nervoza bu tanı grubu içerisinde en sık rastlanan ve ruhsal belirtilerin yanı sıra ciddi bedensel sorunların da eşlik ettiği en önemli iki başlığı oluşturmaktadır. Yeme bozuklukları özellikle ergenlik döneminde daha sık görülmektedir. 

Beslenme ve yeme bozuklukları;

·        Anoreksiya Nervoza

·       Bulimiya Nervoza

·        Pika

·        Geri çıkarma (geviş getirme) bozukluğu

·        Tıkınırcasına yeme bozukluğu

 

Anoreksiya Nervoza

Zayıf bir bedene sahip olma isteği ve kilo almaya karşı aşırı derecede bir korkunun olduğu bir yeme bozukluğu tablosudur. Beden algıları bozulmaktadır. Besin alımının yoğun derecede kısıtlanması, kusturma davranışı, aşırı egzersizler, laksatif diüretik kullanma gibi bedenini kontrol etmeye yönelik ciddi davranışlar görülmektedir. Ayrıca yiyecekleri minik parçalara ayırmak, kalori hesaplamak ve sürekli tartılmak gibi takıntılı uğraşlar edinmektedir.

Anoreksiya Nervoza tanısına sahip bireyler hastalıklarını reddederler ve ciddiyetlerini anlamayarak tedaviye direnç gösterirler.

 

Bulimiya Nervoza

Beden ağırlığını kontrol etmeyi amaçlayan davranışların olduğu bir yeme bozukluğu tablosudur. Kişinin beden ağırlığı normal veya normalin üzerindedir. Bu yeme bozukluğu tablosunda aşırı yeme atakları  ve ardından gelen kusmalar ön plandadır. Kısa süre içinde yüksek kalorili besinleri oldukça hızlı bir şekilde tüketirler. Yedikten sonra ise şişmanlama korkusu ve suçluluk duyguları ile baş edemeyerek kendilerini kusturma ve laksatif kullanma gibi davranışlara yönelirler.

 

Pika

Kişinin en az bir ay süreyle, sürekli olarak besin olmayan bir maddeyi (kağıt, saç, boya, sabun, kül, kil vb.) tüketmesidir. Çocuklarda daha sık olmakla beraber her yaş grubunda görülebilmektedir.

 

Geri çıkarma (geviş getirme) bozukluğu

Kişinin sık sık, en az bir ay süre ile yediği yemeği geri çıkarması olarak tanımlanmaktadır. Çıkarılan yiyecekler yeniden çiğnenebilir, yeniden yutulabilir ya da dışarı tükürülebilir.

 

Tıkınırcasına yeme bozukluğu

Yineleyici tıkınırcasına yeme dönemlerinin üç ay içerisinde, haftada en az bir kez olmasıdır. Kişinin diğer kişilerle benzer koşullarda ve sürede, çoğu kişinin yiyebileceğinden daha çok yiyeceği yemesidir. Normalden çok daha hızlı yeme, rahatsızlık verecek düzeyde tokluk hissedene kadar yeme ve yeme davranışından utandığı için kendi başına yeme görülmektedir. Yoğun suçluluk duygusu da sıkça görülmektedir.

 

Yeme bozukluklarının nedenleri ;

Yeme bozuklukları için özgün bir neden bilinmemektedir. Sıklıkla ergenlik döneminde yaşanmaktadır. Ergenlik döneminde meydana gelmesinin en büyük sebepleri içerisinde stresli yaşam olaylarının artması, özgüven eksikliği, hormonal değişiklikler ve sosyal rollerdeki değişimler gösterilebilmektedir. Modern toplumda ince bedenin ön planda olduğunun düşünülmesi ve diyet girişimleri yeme bozukluklarının üzerinde etkili olduğu düşünülmektedir. Yeme bozuklukları kadınlarda, erkeklere göre daha fazla görülmektedir. Bu durum da kadınlık psikolojisinin önemini vurgulamaktadır. Temelde beslenme ve yeme bozukluğu olan kişi yiyerek ya da yemeyerek hayatını ve duygularını kontrol etmeye çalışmaktadır.

 

Yeme bozukluklarının tedavisi;

Tedavi psikiyatrist ve uzman psikolog öncülüğünde gerçekleşmektedir. Uzman diyetisyen, iç hastalıkları ve diğer tıbbi dallar ile iş birliği, tedavi için oldukça önemlidir. Aile ve sosyal çevre ile destekleyici psikoterapi görüşmeleri ve iş birliği sürecin önemli bir parçasıdır.

KAYNAK

Erbay, L. G., & Seçkin, Y. (2016). Yeme bozuklukları. Güncel gastroenteroloji, 20(4), 473-477.